Wat moet je doen als je 112 wil bellen en je doof bent, niet goed kan horen of praten? Een probleem waar meer dan een miljoen Nederlanders mee te maken heeft volgens de Raad voor Gezondheidsonderzoek. Je zou denken dat de 112-voorzieningen voor deze groep goed geregeld zijn. Toch blijkt dat in de praktijk niet altijd zo te zijn, is te lezen in een TNO-rapport uit 2016 over de bereikbaarheid van 112 voor deze groep. Hoe zit dat in 2021? 

Als je kind onwel wordt en blauw aanloopt, dan wil je natuurlijk 112 bellen. Maar wat als je dat niet kan, omdat je doof bent en onduidelijk kunt spreken. Er zat maar één ding op voor de mevrouw die dit meemaakte: rennen naar de buurvrouw met het kind in je armen en hopen dat zij 112 belt. Het is één van de voorbeelden die Wouter Bolier, secretaris van de 112-alliantie, noemt als hij het heeft over de bereikbaarheid van 112 voor mensen met een communicatieve beperking.

Er zijn zo’n 1,6 miljoen doven en slechthorenden in Nederland volgens de Raad voor Gezondheidsonderzoek (RGO). Dat komt neer op zo’n 1 op de 10 Nederlanders. Hieronder vallen onder andere mensen die te maken hebben met ouderdomsslechthorendheid als mensen die doof geboren zijn. Een grote groep die nog niet volledig genoeg kan communiceren met 112, blijkt uit het TNO-rapport uit 2016 over de bereikbaarheid van 112 voor communicatief beperkten.

Total Conversation

In Europa is een Total Conversation Standard afgesproken, ingesteld door onder andere de International Telecommunication Union. Dit betekent dat er voor doven en slechthorenden een mogelijkheid moet zijn om te communiceren in tekst, geluid en beeld. Uit het TNO-rapport blijkt dat deze Total Conversation Standard, als het gaat om communicatie met 112, nog niet volledig wordt nageleefd in Nederland: “Bij de huidige directe oplossing worden alleen tekst en geluid, maar geen beeld gebruikt. Ook is er is geen 24 uur bereikbaarheid van 112 in gebarentaal.”

112-alliantie

Een groep die ook merkt dat er problemen zijn met de bereikbaarheid van 112, is de 112-alliantie. Deze groep bestaat uit verschillende belangenorganisaties van mensen met een beperking die de handen ineenslaan voor een betere bereikbaarheid van 112 voor bijvoorbeeld communicatief beperkten. In 2019 schreven zij een – zogeheten – position paper die ze presenteerden aan het ministerie van Justitie en Veiligheid. Hierin staan onder meer voorstellen voor nieuwe en verbeterde voorzieningen voor mensen met een communicatieve beperking. Ze pleiten bijvoorbeeld voor een e-sms, waarbij je via sms contact met 112 zoekt om een noodgeval te melden. Daarnaast noemen zij een 112-app als een nieuwe mogelijkheid om 112 te bereiken. Verder beamen zij net als het TNO-rapport dat de Total Conversation-mogelijkheid verbeterd moet worden.

Tolkcontact-app

Op dit moment is de Tolkcontact-app de enige aanbieder van communicatie op basis van Total Conversation in Nederland. In die app is er de mogelijkheid om via KPN Teletolk in zowel beeld, tekst als geluid te communiceren. Hoe zit dat voor 112? Daphne Hilhorst, woordvoerder van de Tolkcontact-app, benoemt twee opties die de app heeft om 112 te bereiken: “Via onze app kan je met één druk op de knop rechtstreeks contact maken met de meldkamer. Je kan dan via zowel geluid als tekst communiceren met een medewerker van de meldkamer. Deze medewerker zal vervolgens typen wat hij normaal gesproken zegt. Naast deze optie kun je ook met bemiddeling van KPN Teletolk het alarmnummer bereiken. Dan bemiddelt een gebarentolk het gesprek tussen de gebruiker van de app en de medewerker van de meldkamer.”

Wouter Bolier, secretaris van de 112-alliantie, is blij met de app. “Met deze app wordt er gehoor gegeven aan de Europese richtlijnen en adviezen om 112 bereikbaar te maken voor mensen met een communicatieve beperking.” Wel ziet hij nog een aantal problemen: “Het lastige is dat je je voor de Total Conversation-app aan moet melden. Op dit moment zijn er bijvoorbeeld nog maar tweeduizend mensen die zich hebben aangemeld voor de Tolkcontact-app. Dat terwijl er zo’n twintig- tot dertigduizend mensen zijn die baat hebben bij de app.”

“Daarnaast,” zegt hij: “Is de Tolkcontact-app iets dat de verzekering moet vergoeden.” En daar ligt een probleem voor mensen die net niet onder de groep ‘doven’ valt. Joke Baas, lid van de 112-alliantie, weet hier alles van: “Ik heb sinds 2016 geen stembanden meer, hierdoor kan ik niet praten, maar wel horen. Voor mij wordt de Tolkcontact-app niet vergoed. Zelf betalen voor de app is geen optie, want een tolk kan al snel zo’n 60 euro per uur kosten” Dit resulteerde erin dat zij in 2019 tijdens een inbraakpoging in haar huis geen 112 kon bereiken. “Zo’n inbraakpoging doet wat met je. De wetenschap dat je 112 niet kan bereiken, maakt me kwetsbaar en afhankelijk van anderen.”

“De wetenschap dat je 112 niet kan bereiken, maakt me kwetsbaar en afhankelijk van anderen”

Joke Baas, lid 112-alliantie

Baas merkte al in 2010 dat de bereikbaarheid van 112 slecht geregeld was voor groepen die buiten de verzekering vielen door hun beperking. “Ik was als vertegenwoordiger namens patiëntenvereniging HOOFD-HALS betrokken bij het verbeteren van de bereikbaarheid van 112 voor mensen met een auditieve beperking. Toen werden er al plannen gemaakt door de KLPD, nu de Nationale Politie, om 112 via sms te laten verlopen. Door reorganisaties bij de politie is dat toen jarenlang geparkeerd.” Als lid van de 112-alliantie merkt ze dat er langzamerhand verbetering komt in de bereikbaarheid van 112 voor de mensen met een communicatieve beperking die buiten de boot vielen. “Sinds februari van dit jaar kunnen zij eindelijk 112 bereiken via een rechtstreekse sms naar de meldkamer. Wel moeten ze hier nog een eenmalig een aanmeldings-sms’je voor sturen.”

Verbeterpunten

Hoewel er de laatste jaren al veel is gedaan om de positie van mensen met een communicatieve beperking te verbeteren als het gaat om 112-bereik, heeft de alliantie nog verbeterpunten. Wouter Bolier: “Een groot deel van de dove mensen heeft de Nederlandse Gebarentaal als moedertaal. Voor deze mensen is het van belang om in die taal te kunnen communiceren met de meldkamer in geval van nood. Nu kan dit enkel tussen 07:00 en 20:00 uur. Voor dove mensen met de Nederlandse Gebarentaal als moedertaal is het belangrijk dat er elk uur van de dag een optie voor gebarentolk is.”

112-app

 In het voorjaar van 2020 heeft Kamerlid Van Dam van het CDA vragen gesteld over de app aan de minister van Justitie en Veiligheid Grapperhaus. De plannen van de minister waren toen dat de 112-app in het najaar van 2020 klaar zou zijn voor gebruik. Tot op de dag van vandaag is de app echter nog niet in gebruik en geeft het ministerie vooralsnog geen antwoord op vragen over de verschijningsdatum van de 112-app.

FOTOBRON: FREEPIK en ENGELINE KEIZER

Meer lezen over slecht 112-bereik in de provincie Overijssel? Check onze homepage en volg het laatste nieuws op onze Facebook en Instagram. Of schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Een melding doorgeven over slechte bereikbaarheid kan hier of stuur ons een mail.