SCHARNEGOUTUM – Overlast van jeugd lag de afgelopen jaren flink onder de aandacht bij wijkagent Thomas de Boer. Sinds de zomer neemt de baldadigheid af. Maar is er een oorzaak voor het probleem en wat wordt er gedaan om dit op te lossen?

 Thomas de Boer is sinds twee jaar de wijkagent van Scharnegoutum en nog een heleboel andere dorpen rondom Sneek. Hij is erg betrokken, maar vooral het afgelopen jaar in Scharnegoutum. Dat er volgens hem weinig te doen is voor de jeugd, is iets waar Thomas zich in zijn tijd als wijkagent veel mee bezig heeft gehouden. “Je krijgt geen warm gevoel, er is weinig te doen voor de jeugd, er ontbreekt een centrale plek en je ziet een duidelijke scheiding van de oude kliek en de nieuwbouwwijk”, ervaart de wijkagent.

Onrust

Het feit dat er niet zoveel te doen is voor kinderen van zeven tot en met twaalf jaar, heeft zeker voor onrust gezorgd in het dorp. De afgelopen twee jaar is er een tendens geweest van overlast en baldadigheid van grote groepen in Scharnegoutum die zich richten op ouderen of makkelijke prooien om te gaan deurtje bellen of op de ramen te slaan. “We kwamen erachter dat het overlast gevende gedrag van generatie op generatie ging. We kregen te horen ‘mijn broer deed dat vroeger ook’. De meldingen kwam steeds bij één huis vandaan, maar nadat we er dieper indoken bleek het een probleem te zijn voor het hele dorp”, vertelt de Boer.

“Het begon met belletje lellen en op een gegeven moment was het ook gewoon ruitjes intikken en daarna steeds meer. Het was het steeds dezelfde persoon bij wie ze dit deden”, beaamt Nico Altena, leerkracht van basisschool Op ‘e Hichte in Scharnegoutum.

Voorlichting

De wijkagent heeft hier gelijk werk van gemaakt. Hij heeft de problematiek eerst in het dorpsblad laten zetten en contact gezocht met de jeugd zelf. Waarom doen ze wat ze doen? Afgelopen zomer heeft Thomas samen met zijn collega een presentatie gegeven op de basisschool aan alle klassen. Ze stelden tijdens de voorlichting de vraag: waarom gebeurt het? Waar komt het vandaan? Wat doet dit met bewoners?

Ook docent Nico is in gesprek gegaan met leerlingen uit zijn groep. “Als we merken dat er iets speelt in het dorp, dan kunnen we het er natuurlijk met de kinderen over hebben. Zo was vapen recent nog een probleem. We hebben ook gelijk een gastles over vapen gegeven, waarom het zo gevaarlijk is”, vertelt de leerkracht. “Soms vraag ik mij ook af in hoeverre het de taak is van een basisschool. Het zit ook in de rol van de ouders. Zij ‘moeten’ weten wat hun kinderen uitspoken. Dat is ook iets wat heeft geholpen toen er jeugdoverlast was; in gesprek gaan met de ouders.”

Centrale plek

Volgens de Boer wordt er weinig georganiseerd voor de jeugd. “Er zijn wel verenigingen zoals voetbal en volleybal, maar dit vindt vooral plaats in weekenden. Verder wordt er niet zoveel gedaan. Er ontbreekt een centrale plek in het dorp”, aldus de wijkagent.

“Als je kijkt naar dorpen zoals Easterein en Blauwhuis zie je dat er wel een café is, wat toch verbindt. Een café is natuurlijk niet iets voor de jeugd, maar het heeft wel een maatschappelijk belang. Een café geeft verbinding aan het dorp en zorgt voor gezelligheid. “Ik wil niet zeggen dat als er een uitnodigend buurthuis of café zou zijn, er gelijk een afname is van de overlast, maar het zou wel schelen. De jeugd mag nergens meer zijn en waar ze wel mogen zijn, op een schoolplein, geeft dat weer overlast of vernieling.”

Altena denkt echter ook dat het moeilijk is om iets te organiseren voor jeugd van 10 tot 14 jaar. “Ik zou niet weten wat je zou kunnen organiseren wat ze ook echt aanspreekt en waar genoeg animo voor is. Je moet wel een mooie groep bij elkaar hebben die wat organiseert.”

De Boer beaamt dit in het dorp: “Je hebt te maken met vrijwilligers voor zo’n actief buurthuis, en dan moet het bijvoorbeeld vanuit ouders komen en dat gebeurt nu niet of weinig. Ook is het belangrijk dat de kinderen hier iets voor voelen.”

Jongerenwerker

Zo’n tien jaar geleden was er een keet in Scharnegoutum. Een centrale plek voor de jongeren om elkaar te zien. Deze is destijds door de jeugd afgebrand. In 2021 organiseerde het dorpsbelang van Scharnegoutum een inloopavond voor de wens van jongeren van twaalf tot en met achttien jaar:

“Hun wensen komen neer op een pannakooi voor voetbal met zo mogelijk ook een basketbalnet. Verder wordt er gevraagd naar een keet, zo mogelijk op de plek waar eerder een keet heeft gestaan, in de bocht van de Swette. De jongerenwerker van de gemeente Súdwest-Fryslân acht zo’n keet nu weer denkbaar nadat jaren geleden de gemeente geen keten meer gedoogde. De jeugd is al snel tevreden maar vraagt tenminste wel naar een overkapping. Duidelijk is nu al dat keetbezoek ‘s avonds om 9 uur afgelopen moet zijn. De jongens hebben een app groep waarin ook de jongerenwerker meedoet. Enkele meiden waren ook wel te porren voor activiteiten in het dorpshuis, bijvoorbeeld een lasergame evenement. De aanwezige ouders willen ook verantwoordelijkheid nemen als er voorzieningen komen. Ons Bestuur gaat met de jongerenwerker in overleg en we zijn bereid ook financieel bij te dragen aan nieuwe voorzieningen voor de jeugd.”

In opdracht van de gemeente Súdwest-Fryslân zijn er jongerenwerkers actief om dorpen te helpen met het organiseren van activiteiten voor de jongeren. Jongerenwerk Sociaal Collectief is in buurten en wijken te vinden, om te praten met jongeren en hun omgeving. Is er behoefte aan voorzieningen of activiteiten voor jongeren? Dan brengen zij vrijwilligers en partijen bij elkaar. Ook als het gaat om overlast van jongeren, dan gaan ze in gesprek met jongeren en ouders. “Bij jonge jeugd is verveling vaak het probleem. Om dat op te lossen, bieden wij ondersteuning aan inwonersinitiatieven, dus als er mensen zijn in Scharnegoutum die willen helpen, dan kunnen wij ondersteunen met materiaal, met kennis, workshops, het aanvragen van subsidies en regelen van andere zaken die nodig zijn. De uitvoering dus niet”, vertelt jongerenwerker Jelle de Jager van Stichting Sociaal Collectief.

Je ziet vaak dat de jeugd altijd meer wil, zowel basisschoolkinderen als middelbare schoolkinderen. Als je ze vraagt of er genoeg activiteiten zijn, is het antwoord nee, er is nooit genoeg. Er is hartstikke veel te doen voor jeugd, in vergelijking met de hele gemeente Súdwest-Fryslân. “Tennissen, voetballen, er is een gymzaal en ze zijn binnen twee seconden in Sneek. Een oorzaak is vaak wel dat ouders niet stimuleren om wat te gaan doen of hun kinderen kunnen steunen hierin. 97 procent van de basisschoolleerlingen is actief bij een club. Bij middelbare schoolleerlingen is het alweer 77 procent”, aldus Jelle.

Goede kant op

“De kwetsbare jongeren die op straat hangen willen een plekje om te zitten”, gaat de jongerenwerker verder. “Hier zijn wij nu mee bezig en er is geld voor. Komende vrijdag gaan we door het dorp lopen om de locaties te bekijken die we als opties hebben voor de ontmoetingsplek. Dit doen we samen met de dorp coördinator, gemeente en nog een aantal jongeren. En er als akkoord is wordt er een plek gemaakt voor ze.” Ook na het geven van de voorlichting aan basisschoolkinderen, is het aardig rustig in het dorp. En zodra er een ontmoetingsplek is in Scharnegoutum, zal het alleen maar de goede kant op gaan.