Foto: Isabel Reintjes

In Staveren, een historisch stadje aan de Friese kust, is sociale cohesie meer dan een begrip; het is een manier van leven. De inwoners kennen elkaar, werken samen en organiseren talloze evenementen. Echter staat de verbondenheid tussen de inwoners soms onder druk door veranderingen en nieuwe uitdagingen.

Staveren heeft op dit moment zo’n 965 inwoners. Om al deze inwoners tevreden te houden, is de vereniging Stavers Belang opgericht. Zij komt op voor de belangen van de inwoners en Staveren zelf. Ze onderhouden de stad en organiseren feesten en evenementen.

Sociale cohesie
Sociale cohesie, oftewel de samenhang en verbodenheid binnen een bepaalde groep, speelt een belangrijke rol in Stavoren. Om de sociale cohesie in Staveren te onderhouden, worden er veel feesten en evenementen georganiseerd. Zo wordt er bijvoorbeeld elk jaar om en om de Visserijdagen en het Stavers Feest georganiseerd. “Het Stavers Feest is echt een feest voor de Staversen”, vertelt Hanna van Stavers Belang. “Er worden allerlei activiteiten georganiseerd voor jong en oud en iedereen is actief met elkaar bezig om er elke keer weer een mooi feest van te maken.”
De Visserijdagen is daarentegen een groot evenement voor iedereen.  Een groot feest dat zich focust op de visserij van vroeger en nu. “Alle vissersstadjes van Nederland komen hiernaartoe,” laat Jesse van Stavers Belang weten. “Het is altijd een heel spektakel en een gezellige boel. De Visserijdagen zijn al heel groot van zichzelf en het Stavers Feest wordt echt georganiseerd voor en door de inwoners van Staveren zelf, dat maakt het Stavers Feest leuker.” Verder wordt er elk jaar een survivalrun door heel Staveren georganiseerd en zijn alle soorten Elfstedentochten ook een feestje in de stad.

De trotsheid van Staveren
Staveren is een klein stadje in Friesland. “Durf het geen dorp te noemen, dan komt heel Staveren achter je aan”, lacht Hanna. Staveren was de eerste Nederlandse stad die stadrechten verkreeg. “Daarom zijn wij heel trots op ons kleine stadje. We hebben het recht om het een stad te noemen. We zijn wel een stad met een dorpsmentaliteit. Iedereen kent elkaar.”
Ook speelt het Vrouwtje van Stavoren een belangrijke rol bij de trotsheid van de inwoners. “Iedereen kent het Vrouwtje, ze is een echte legende. Ze staat dan wel minuscuul op de oude haven, maar ze betekent veel voor de stad”, vertelt Jesse. “Sowieso heeft Staveren een hele rijke geschiedenis en een groot deel weet dat niet eens. We zijn vroeger heel belangrijk geweest en er is heel veel gebeurt. We moeten daar als stad ook meer mee doen.”

Verder is voetbalclub VV QVC een geliefde plek in de stad. “Veel mensen voelen zich verbonden met de club. Als we een uit wedstrijd hebben, dan is Staveren toch altijd in de meerderheid”, zegt Jesse trots. “Zo’n kleine club is dan toch heel groot.” Vorig jaar werd de club kampioen en de hele stad juichte mee. “Je ziet dan ineens mensen langs de zijlaan staan die er normaal niet staan, maar toch wilt iedereen laten zien dat ze de club steunen”, voegt Hanna er nog aan toe.

De Kaap
Verder laat Jesse weten dat er nog een speciale plek is in Staveren waar veel mensen bij elkaar komen. “De Kaap is echt het kloppende hart van Staveren.” De Kaap is een multifunctioneel centrum dat voor iedereen toegankelijk is. “Het doel is dat iedereen hun hobby’s en sporten kan beoefenen in de stad”, laat beheerster Jolanda weten. In De Kaap wordt van alles georganiseerd; volleybal, badminton, gymnastiek, een breiclub, een biljardclub, handboogschieten, bloedprikken, stembureaus, feesten, begrafenissen, laser gamen, een muziekkorps en nog veel meer. “Er moet voor iedereen wel wat georganiseerd worden”, zegt Jolanda. “Iedereen komt hier. Van de kleuters die meedoen met kaboutervoetbal tot de bejaarden die gezellig aan het breien zijn. Alles kan en alles past.”
De Kaap speelt een belangrijke rol bij het samenbrengen van de inwoners. De Kaap bestaat 42 jaar, maar er is nog nooit zoveel georganiseerd voor de inwoners sinds oktober, de maand waarin Jolanda is begonnen bij De Kaap. “Heel Staveren is zo blij dat Jolanda er is”, vertelt Jesse. “Sinds oktober heeft De Kaap ook een stuk meer vrijwilligers dan voorheen”, voegt Hanna er nog aan toe. “Iedereen zet de schouders eronder om leuke dingen te kunnen organiseren.”

Verandering
Het lijkt misschien alsof alle inwoners zich inzetten voor de stad, maar in de praktijk is dat anders. “We kijken wel graag de kat uit de boom en doen niet als eerst een stapje naar voren”, vertelt Hanna eerlijk. “Niet iedereen staat te springen om iets te doen voor de stad. Je ziet altijd dezelfde koppen die klaarstaan of in diverse commissies zitten. Die mensen heb je ook nodig, zonder hun redden wij het niet.” Hierbij merkt Jesse een groot verschil met vroeger: “De ouders van nu zijn minder actief dan de ouders in onze tijd. Het was in onze jeugd heel normaal dat onze ouders bij verschillende commissies zaten. Nu merk je dat ouders het te druk hebben met hun eigen leven en dat is erg jammer.”
Ook zijn er steeds meer nieuwe gezichten in Staveren. Veel mensen van buitenaf kopen in het toeristische stadje een tweede huis. Deze mensen zijn alleen in de zomer in Staveren te vinden. “Zij zetten zich niet in voor de stad, omdat zij de helft van de tijd hier niet zijn”, zegt Hanna met een zucht. “Je ziet ze alleen bij de supermarkt of wanneer ze aan het BBQ’en zijn met mooi weer. Daar hebben wij niks aan.” In Staveren worden steeds meer huizen gebouwd, maar het inwonersaantal blijft echter gelijk. “Het was altijd heel erg van het ons kent ons, maar dat wordt steeds minder”, laat Jesse weten. “Als je moeite doet voor onze stad, dan ben je hier van harte welkom hoor, maar helaas valt het erg tegen dat nieuwe inwoners van buitenaf zo weinig voor de stad doen. Zoals Hanna al zegt, wij hebben daar niks aan.”
Om verdere verstoring van de sociale cohesie te voorkomen, zal de gemeente strenger gaan handhaven op recreatiewoningen die niet de vergunning tot recreatiewoning hebben. “We gaan hier actiever en beter op controleren”, meldt Rietman.

Staveren, een stad met hechte gemeenschap, staat voor een uitdaging die de sociale cohesie onder druk zetten. Ondanks de inzet van initiatieven zoals het Stavers Feest en de activiteiten in De Kaap, merken bewoners een afname in betrokkenheid, vooral van nieuwe en tijdelijke inwoners. De gemeente gaat strenger optreden tegen recreatiewoningen om de unieke sfeer van Staveren te behouden.