De komst van het windpark Horst en Telgt langs de rijksweg A28 is al voor lange tijd onderwerp van discussie in de gemeente Ermelo. Het gebied langs de snelweg wordt beschouwd als één van de weinige plekken in het dorp waar nog ontwikkeld kan worden en dus zijn hier grote plannen voor. Hoe kijken de betrokkenen naar de afgelopen jaren en baart de huidige stand van zaken goede hoop voor de toekomst? 

Potentiële komst windpark

In de loop van de tijd hebben de plannen voor het windpark flink onder vuur gelegen. Volgens tegenstanders zou het bijvoorbeeld de natuur schaden. Daarnaast kan het ook negatief ervaren worden door omwonenden vanwege geluidsoverlast en slagschaduw. Toch lijkt het erop dat het windpark er in ieder geval gaat komen. Het aantal windturbines zorgt nog voor de meeste vraagtekens, met name bij de gemeenteraad van Ermelo. De raad geeft namelijk de voorkeur aan het beperken van het aantal windturbines tot vier, maar de provincie Gelderland geeft geen gehoor aan de zogenaamde wens van sommige raadsleden. De politici hebben namelijk zelf ingestemd met een plan voor zeven windmolens, bleek in het begin van november uit een vergadering van de gemeenteraad. De bouw van het park moet vermoedelijk in 2026 kunnen beginnen en in 2027 afgerond zijn. 

De buurtvereniging Horst en Telgt heeft niet meteen bezwaar tegen de komst van het windpark, maar vindt wel dat bepaalde afwegingen zorgvuldig gemaakt moeten worden. “De buurtschappen Horst en Telgt zijn nog buurtschappen waar men elkaar kent en elkaar spreekt. Wat ons betreft geeft het niets als een buurtschap wat meebeweegt in de veranderingen van de tijd. Wel is het belangrijk om de sterke punten te blijven onderstrepen, dat is namelijk waarom mensen er graag wonen. In het geval van Horst en Telgt zijn dat de landelijke kwaliteiten als veel groen, mooie uitzichten en het elkaar kennen. Door te grote ontwikkelingen en het hebben van geen visie verander je het gebied op een manier die er niet bij past”, geeft Christiaan Veeningen, voorzitter van de buurtvereniging, aan. 

De begindagen

Prowind is samen met Veluwe Energie de initiatiefnemer in dit verhaal. De projectontwikkelaar begon op goede voet met de omwonenden uit Horst en Telgt toen hij voor het eerst in het gebied neerstreek. Thijs Afman, directeur van Prowind, zag dat zijn bedrijf en de buurtvereniging een goede match waren. “Daar in Horst en Telgt waren al jarenlang plannen en die hadden al bepaalde vormen aangenomen. Er was een andere ontwikkelaar aan de slag gegaan en daar kwam de buurtvereniging bij. Die vereniging wilde zelf meer invloed hebben op de ontwikkeling van het gebied, waardoor er eigenlijk een soort van ‘beautycontest’ ontstond met de vraag: welke ontwikkelaar vinden wij het meest aangenaam? Hier kwamen wij als beste uit en dat heeft mede te maken met de manier waarop wij met de omgeving omgaan en hoe wij participatie stimuleren. Ze kozen ons, omdat wij het op een nette manier gedaan hebben en nog steeds doen”, stelt de directeur van Prowind. 

Hoe werd dit beleefd door de omwonenden? Veeningen stelt dat we hiervoor verder moeten duiken in het verleden. “Het windpark is een zeer langlopend traject. Dat begint al voor het vastleggen van de RES en het vrijgeven van Horst en Telgt voor de opwek van grootschalige duurzame energie. Hierdoor zagen we direct dat er bedrijven begonnen zijn met het opstellen van contracten met grondeigenaren. De buurtvereniging heeft een grote rol gespeeld in het verenigen van grondeigenaren voor het huidige plan voor het windpark zodat we daar enigszins invloed op zouden kunnen hebben.” 

Communicatie en participatie

Bij zulke projecten is het bijna onvermijdelijk dat de paden van burgers en initiatiefnemers elkaar kruizen. Natuurlijk kunnen de gemeente en de provincie ook verantwoordelijk voor de communicatie met de omwonenden zijn, maar projectontwikkelaars spelen hier soms ook een rol in. Hoe heeft Prowind dit in dit geval gedaan? “Ik vind dat wij voldoende rekening hebben gehouden met de omgeving”, begint Afman. “Je wordt min of meer uitgenodigd als ondernemer om duurzame energieprojecten te ontwikkelen voor Nederland. Als je kijkt naar de ontwikkeling van de echt grote projecten zie je dat dat ongetwijfeld veel impact op de omgeving heeft. Je zult altijd hebben dat mensen het er niet mee eens zijn op sommige plekken. Je kunt heel veel rekening met die mensen houden, maar je kan niet zeggen: er komt geen windmolenpark.”

Afman doelt met het ontwikkelen voor Nederland op de duurzaamheidsdoelstellingen die voor provincies gelden. Deze doelen leven niet altijd onder de bewoners en dat kan weleens resulteren in afkeer of conflict. Toch kan een projectontwikkelaar met de juiste communicatie de situatie bevorderen. Uit een onderzoek van TNO in 2022 blijkt dat energiecoöperaties voor meer draagvlak onder de burgers kunnen zorgen met hun communicatie, wat ten goede komt van de relatie tussen de partijen. ‘Ze vertegenwoordigen zo het belang van bewoners. Dit laat zien dat verschillende partijen kunnen opkomen voor elkaars belangen’, luidt het in het rapport van de onderzoeksorganisatie.  

Ook vanuit de kant van de buurtvereniging moest er goed gecommuniceerd worden richting de bewoners van het buurtschap. Buurtvereniging Horst en Telgt zag dit al vanaf het begin als een prioriteit. “De laatste paar jaar krijgt het windpark meer aandacht omdat het concreter wordt. Als buurtvereniging hebben wij altijd geprobeerd om iedereen te informeren. Dat hebben we gedaan door keukentafelgesprekken, informatieavonden in buurthuis Ons Huis, maar ook in de Dialoog”, vertelt Veeningen. De voorzitter weet zelf ook dat er ruimte voor verbetering is op zulke gebieden. “Het zal altijd beter kunnen. Ik denk vooral dat zowel gemeente als buurtvereniging moet leren hoe je dat bijvoorbeeld bij een industrieterrein beter kunt doen.” 

Ondanks het feit dat Prowind zich voornamelijk focust op de ultieme wens van de provincie (het windpark ontwikkelen) probeert het ook compromissen te sluiten voor de omwonenden. “Wij doen wel onze uiterste best om dit zoveel mogelijk te doen. Toen mensen zeiden dat ze geen vertrouwen  in de slagschaduw-app hadden, wilden wij naar nul uur slagschaduw gaan. Hetzelfde geldt voor de geluidsoverlast”, vertelt Afman die ervan uitgaat dat de slagschaduw en geluidsoverlast niet de enige obstakels kunnen zijn. “Dat geldt in de toekomst voor veel andere onderwerpen, zoals de transportroutes van de windmolenonderdelen. Wij zullen er ongetwijfeld alles aan doen om met zulke onderwerpen rekening te houden.” 

Toekomstperspectief

De realisatie van de door de provincie gewenste zeven windturbines laat desondanks nog op zich wachten en komt nog deels in gevaar in de komende weken. De aanwezigheid van een bepaalde roofvogel in het gebied Horst en Telgt wordt momenteel onderzocht. Het dier in kwestie is een wespendief en zijn aanwezigheid kan de komst van twee oostelijke windturbines tegenhouden. Of dit zorgen baart voor Afman laat de directeur al snel doorschemeren. “Over de komst maak ik me weinig zorgen. Daar gaat uiteindelijk de provincie en de rechter over. Het enige wat ik kan zeggen is dat wij gebaseerd op de onderzoeken geen belemmeringen zien voor de komst van het windpark. Dat staat los van de politiek. Het is aan hen om te besluiten of ze het willen of niet en de rechter kan vervolgens toetsen als er bezwaren binnenkomen. Daar ga ik niet over.” 

Het bruist hoe dan ook in Horst en Telgt met nieuws, maar ook geruchten over de komst van het windpark, bedrijventerrein, grootschalige woningbouw en opvang van asielzoekers. Aan de besluitvorming valt er nog wel wat op te merken, ziet Veeningen. “Wij zien vooral dat er veel onsamenhangende projecten ontstaan die geen rekening met elkaar houden en dat de ontwikkelvisie die nog niet eens zo oud is vrij gemakkelijk naast zich neer wordt gelegd. Wat betreft het industrieterrein weegt ook nog mee dat we zien dat de gemeente bedrijven al bijna een plek geeft op het nieuwe industrieterrein wat nog niet gestart is met de vergunningenprocedure. Daarnaast horen we in de buurt dat nieuwe bedrijfsontwikkelingen niet worden aangemoedigd, terwijl functieverandering naar werken door de buurt best als goede optie wordt gezien voor bijvoorbeeld een stoppende agrariër.” 

De woorden van Veeningen benadrukken nogmaals hoe belangrijk het kan zijn dat de belangen van de gemeente en de buurt overeenkomen. Of dat bijna altijd in Ermelo geldt? “Wij denken grotendeels van niet”, begint Veeningen. “De gemeente heeft veel ambities om te ontwikkelen en kijkt daar per project naar. Wat ons betreft is samenhang en visie een onmisbaar onderdeel om Horst en Telgt ook echt Horst en Telgt te laten zijn waarbij nieuwe ontwikkelingen die bij de buurtschappen passen prima mogelijk zijn. Grote ontwikkelingen zijn vaak onomkeerbaar. Wij denken overigens dat er ook prima ontwikkelingen mogelijk zijn waar de belangen wel overeenkomen, wij verwachten de komende jaren dat bijvoorbeeld agrariërs zonder opvolging zullen stoppen en een ontwikkeling zullen willen doen. Maar ook voor agrariërs die wel opvolging hebben en/of door willen moet er ruimte zijn.” 

Of er nou vier, vijf, zes of zeven windturbines komen in Horst en Telgt is nog niet helemaal duidelijk. Dat het gebied ontzettend veel kansen biedt voor de gemeente Ermelo staat in ieder geval wel vast. De buurtvereniging Horst en Telgt komt tot slot met een advies voor de beleidsvormende organen. “In het algemeen geldt voor ons dat wij van de gemeente vragen om samen met de buurt te werken aan een algehele visie op Horst en Telgt. En daarbij geen mogelijke ontwikkelingen buiten beschouwing laten.”     

Bron foto: Pixabay