HURDEGARYP – Als het aan senioren in Hurdegaryp ligt blijven ze het liefst zo lang mogelijk thuis wonen. Toch zullen ze vroeg of laat moeten nadenken over hun toekomst. Zou een gelijkvloers appartement een optie zijn? En willen ze dan huren of kopen? Om de doorstroming te verbeteren, en tegelijkertijd ouderen een geschikte plek te geven, zou het geven van voorrang bij sociale huurwoningen zomaar een oplossing kunnen zijn. Toch blijkt het in de praktijk ingewikkelder dan het lijkt.

Ze hebben beide een koophuis met vrij uitzicht en een “mooie” tuin. Cobie Meesters (78) en Lycklama à Nijeholt (86) willen zo lang mogelijk in hun huis blijven wonen. Meesters woont in een twee-onder-een-kapwoning, à Nijeholt is eigenaar van een vrijstaand huis op een perceel van 1000m2. Vanwege hun leeftijd naar een kleiner optrekje verhuizen? Daar denken ze niet aan, want zolang het qua gezondheid kan, zitten ze goed.

En geef ze eens ongelijk. Druk maken over de toekomst doen ze dan ook niet, vertelt Meesters. “Als je je zorgen gaat maken, leef je niet.” à Nijeholt: “Tuurlijk gaat het weleens door je heen. We hebben veel vrienden van dezelfde leeftijd die zich afvragen waar ze naartoe moeten. Dat is de grote vraag. Vijftig jaar geleden hebben we ons huis laten bouwen en we hadden niet gedacht dat we hier zo lang zouden blijven”, vertelt de Hurdegayper tijdens het 3D-kaarten maken in MFC It Maskelyn.

Het is een kwestie die veel senioren in het dorp bezighoudt: hoe en waar willen ze over een aantal jaar wonen en welke woningen komen ze voor in aanmerking? Uit onderzoek in opdracht van zorgorganisatie Noorderbreedte onder vijftig 65+’ers blijkt dat twee derde zich weleens bezighoudt met de vraag hoe ze later willen wonen als ze bijvoorbeeld meer zorg nodig hebben.

Niet kopen maar huren

Om ouderen te verleiden een volgende stap in hun wooncarrière te zetten, en zo de doorstroming te verbeteren, zet de gemeente in op nieuwe woonvormen. Onder andere de acht patiowoningen in It Súd 3 en de zeven levensloopbestendige en grondgebonden woningen bij It Maskelyn zijn daar voorbeelden van.

Die zorggeschikte woningen bij het MFC worden waarschijnlijk koopwoningen, terwijl veel oudere Hurdegarypers daar volgens Seniorenraadslid Lieuwe Feenstra niet op zitten te wachten. “Ze willen een vangnet van zorg, wonen in het centrum en huren.” Meesters en à Nijeholt zouden, als hun gezondheid verslechtert, naar een gelijkvloers huurappartement willen. “De hogere huur is geen probleem, we krijgen allemaal een goed bedrag voor ons huis”, aldus Meesters.

Kopen willen de vrouwen op “hun leeftijd” niet. Toch zijn de huurappartementen bij het station volgens Feenstra gezien de locatie geen ideale optie. “Ouderen gaan waarschijnlijk vaker naar de Albert Heijn dan ze de trein gebruiken. Dan zijn ze in zo’n stukje drie keer doodop.” Ook woonzorglocatie Bennema State, die 41 woningen verhuurt, staat niet in de buurt van het centrum, maar juist aan de rand van het dorp. à Nijeholt ziet zich daar niet wonen. “En ik heb er gewerkt, ben er vrijwilliger geweest en heb in het bestuur gezeten. Ik heb het gevoel dat je dan in een verpleegtehuis zit.”

Niet in aanmerking sociale huurwoning

Als kopen geen optie is en er, volgens beide vrouwen, weinig vrijesectorwoningen aangeboden worden, blijven de sociale huurwoningen over. Veel senioren in koopwoningen voldoen echter vaak niet aan de voorwaarden. Dat komt volgens Feenstra doordat ze een te hoog inkomen en vermogen hebben. Een reden voor Meesters om zich niet in te schrijven, omdat “we er toch niet voor in aanmerking komen”.

En laten de drie 55+-appartementen De Draai, It Pompblêd en de Fuormanderij nou net allemaal sociale huurwoningen zijn, waar volgens meerdere bronnen ook jongeren in wonen. Marc Bosma, woordvoerder van woningcorporatie WoonFriesland, weigert echter uitspraken te doen over het aantal huurders en hun leeftijd en wijst naar een privacywet.

Ook is er volgens hem geen reden om de woningen te herwaarderen. “De belangstelling vanuit de beoogde doelgroep is nog altijd voldoende. Gezien de demografische ontwikkelingen en aanhoudende vraagdruk in Nederland verwachten we dat dit in de nabije toekomst voorlopig ook nog zo blijft.”

Is voorrang wel of niet mogelijk?

Ondanks dat senioren nu vaak niet in aanmerking komen voor een sociale huurwoning, zouden ze wél voorrang kunnen krijgen. Susan van Klaveren doet voor Platform31 al jaren onderzoek naar het wonen van ouderen en volgens haar kan het geven van voorrang aan deze doelgroep de verhuisketen op gang brengen. “Als senioren van een groot huis naar een kleinere woning verhuizen, kan daar weer een gezin in. Als je voor starters bouwt, die vanuit hun ouderlijk huis de woningmarkt betreden en geen woning achterlaten, houdt de keten op.”

Waarom gemeenten dan niet vol inzetten op het bouwen van woningen voor senioren? Dat is volgens Van Klaveren moeilijk te vertellen aan starters, die ook lang moeten wachten op een huis. Daarnaast komen er extra eisen bij kijken. Zo zijn voor senioren zorggeschikte woningen nodig, vinden ze een gemeenschappelijke ruimte heel belangrijk en moeten voorzieningen in de buurt zijn. Of ouderen wel of niet voorrang zouden moeten krijgen hangt volgens de onderzoeker van verschillende factoren af, waaronder de lokale woningmarkt. “Als er weinig gelijkvloerse woningen zijn, en er veel vraag naar is, zou je zeker voorrang kunnen geven”, vertelt ze.

Wél moet daarbij gezegd worden dat de gemeente geen directe invloed heeft. Zij kan met woningcorporaties afspraken maken over voorrang voor bepaalde doelgroepen, maar kan en mag zelf niet zomaar voorrang geven aan groepen. Behalve aan de wettelijke urgenten (zoals ex-sekswerkers en criminelen die terugkeren in de samenleving) en, in het geval van de provincie Friesland, statushouders.

Gesprekken WoonFriesland

Ondertussen zit Seniorenraadslid Lieuwe Feenstra niet stil. Hij voerde al meerdere gesprekken met de gemeente, welzijnsorganisatie KEaRN, zorg- en thuiszorgorganisaties en WoonFriesland. Hij zou het liefst inwoners van 85 jaar en ouder voorrang willen geven. Verder heeft hij een makelaar in het dorp bereid gevonden om een raam vrij te maken waarop posters met beschikbare woningen geplakt kunnen worden. De digitale vaardigheid is volgens Feenstra namelijk ook een groot obstakel voor veel ouderen: hoe blijven zij op de hoogte van het aanbod als ze geen computer hebben?

Daarnaast schrijven veel senioren, zoals Meesters en à Nijeholt, zich niet in omdat ze niet in beeld komen voor een sociale huurwoning, weinig bezig zijn met de toekomst of om andere redenen denken dat de zoektocht naar een geschikte woning kansloos is. Daarom zijn er ook gesprekken gaande over een brief, die ouderen moet oproepen zich in te laten schrijven.

Voorlopig blijven Meesters (78) en à Nijeholt (86) in ieder geval in hun eigen huis wonen. Als het dan toch zover komt, “met de gezondheid wordt het minder”, zou Meesters wel naar 55+-appartement De Draai willen, mits ze aan de voorwaarden voldoet én zich inschrijft. “Daar heb je vrij uitzicht. We wonen hier nu 56 jaar. Als mijn man niet ziek was, zou ik er niet over prakkeseren.” Ook à Nijeholt denkt er zo over: “Zolang het kan blijven we in ons huis wonen. We hebben particuliere hulp voor het huis en de tuin en gelukkig wonen twee dochters in de buurt. Zo redden we het nog.”